[Cập nhật 2024] Những tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) về an toàn thang máy

Thang máy là thiết bị đòi hỏi tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt trong quá trình vận hành và sử dụng. Vì lý do đó, các tiêu chuẩn Việt Nam về thang máy được ban hành nhằm đảm bảo tất cả các đơn vị sản xuất và lắp đặt tuân thủ đầy đủ. Bên cạnh các tiêu chuẩn quốc tế, Việt Nam cũng đã xây dựng 7 bộ tiêu chuẩn chất lượng thang máy quan trọng mà các bên liên quan cần nắm rõ trong năm 2024.

TCVN 6396-28:2013 – Quy chuẩn về an toàn trong cấu tạo và lắp đặt thang máy

Ban hành vào năm 2013 bởi Bộ Khoa học và Công nghệ, TCVN 6396-28:2013 thiết lập các yêu cầu đảm bảo an toàn trong thiết kế và lắp đặt thang máy gia đình. Đây là một trong những quy chuẩn thiết yếu và có vai trò quan trọng trong hệ thống tiêu chuẩn an toàn cho thang máy tại Việt Nam.

Quy chuẩn này tóm lược các nội dung chính sau:

• TCVN 6395:2008: Áp dụng cho thang máy điện, bao gồm các yêu cầu về an toàn trong cấu tạo và quá trình lắp đặt.

• TCVN 6396-2:2009 (EN 81-2:1998): Áp dụng cho thang máy thủy lực, quy định các điều kiện đảm bảo an toàn trong cả thiết kế và lắp đặt.

• TCVN 6396-3:2010 (EN 81-3:2000): Liên quan đến thang máy chở hàng có động cơ điện và thủy lực, đưa ra các yêu cầu an toàn về cấu tạo và lắp đặt.

• TCVN 6396-28:2013 (EN 81-28:2003): Quy định hệ thống báo động cho tình huống khẩn cấp trong thang máy chở người và chở hàng có kèm người.

• TCVN 9396-58:2010 (EN 81-58:2003): Đặt ra yêu cầu kiểm tra và thử nghiệm tính chịu lửa của các loại thang máy nhằm đảm bảo an toàn khi lắp đặt.

• TCVN 6396-70:2013 (EN 81-70:2003): Chỉ áp dụng cho thang máy chở người và chở hàng có kèm người, với các quy định về khả năng tiếp cận cho mọi đối tượng, kể cả người khuyết tật.

• TCVN 6396-71:2013 (EN 81-71:2005/Amd 1:2006): Áp dụng cho thang máy chở người và chở hàng kèm người, với yêu cầu về tính chống phá hoại.

• TCVN 6396-72:2010 (EN 81-72:2003): Dành riêng cho thang máy chữa cháy chở người và chở hàng kèm người, quy định các điều kiện an toàn cần thiết trong cấu tạo và lắp đặt.

• TCVN 6396-73:2010 (EN 81-73:2005): Đưa ra yêu cầu về trạng thái thang máy trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn, áp dụng cho thang máy chở người và chở hàng kèm người.

• TCVN 6396-80:2013 (EN 81-80:2003): Áp dụng cho các loại thang máy đã và đang sử dụng, với yêu cầu về cải tiến mức độ an toàn cho thang máy chở người và chở hàng kèm người.

(Trích từ lời nói đầu của TCVN 6396-28:2013)

TCVN 5744:1993 – Quy chuẩn về an toàn trong lắp đặt và vận hành thang máy

Ban hành từ năm 1993, khi thang máy chưa phổ biến rộng rãi ở Việt Nam, TCVN 5744:1993 đã đưa ra những quy định cần thiết về lắp đặt thang máy, áp dụng cho các loại thang máy chở người hoặc chở hàng kèm người.

Các điểm chính trong quy chuẩn bao gồm:

• Đối với thang máy nhập khẩu hoặc sản phẩm liên doanh: Quy định các điều kiện an toàn cần thiết khi lắp đặt thang máy (Phần 1: Quy định chung; Mục 1.2).

• Yêu cầu kỹ thuật đối với đơn vị lắp đặt: Đưa ra các tiêu chí kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn cho các bên lắp đặt thang máy (Phần 1: Quy định chung; Mục 1.3).

• Điều kiện an toàn trong quá trình lắp đặt: Các yêu cầu cụ thể để bảo đảm an toàn trong suốt quá trình lắp đặt thang máy (Phần 2: Lắp đặt; trang 3-5).

• Quy trình nghiệm thu sau khi lắp đặt: Các quy tắc kiểm tra, nghiệm thu thang máy sau khi hoàn thành lắp đặt (Phần 2: Lắp đặt; Mục 2.4).

• Quy định về vận hành và sử dụng thang máy: Các hướng dẫn và quy tắc an toàn cho việc vận hành thang máy trong quá trình sử dụng (Phần 3: Sử dụng thang máy; trang 7).

TCVN 5866:1995 – Quy chuẩn về cơ cấu an toàn cơ khí trong thang máy

Được ban hành vào năm 1995, TCVN 5866:1995 áp dụng cho các loại thang máy được quy định trong TCVN 5744:1993, nêu rõ các yêu cầu an toàn liên quan đến một số cơ cấu cơ khí quan trọng của thang máy, bao gồm: bộ khống chế tốc độ cabin, hệ thống phanh an toàn, thiết bị giảm chấn, và khóa tự động cửa tầng.

Những nội dung chính của quy chuẩn này bao gồm:

• Yêu cầu an toàn cho bộ khống chế tốc độ cabin (hoặc đối trọng): Đảm bảo bộ khống chế tốc độ hoạt động hiệu quả trong mọi điều kiện (Mục 1).

• Điều kiện an toàn cho hệ thống phanh cabin: Đưa ra các yêu cầu an toàn cho phanh của cabin thang máy (hoặc đối trọng) (Mục 2).

• Yêu cầu cơ bản về thiết bị giảm chấn và cữ chặn cabin: Các quy định an toàn cho thiết bị giảm chấn của cabin (hoặc đối trọng) (Mục 3).

• Yêu cầu cho khóa tự động cửa tầng: Các tiêu chí an toàn đối với cấu tạo và lắp đặt khóa tự động cửa tầng (Mục 4).

(Trích từ Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 5866:1995)

TCVN 6904:2001 – Phương pháp thử nghiệm an toàn trong cấu tạo và lắp đặt thang máy

Ban hành năm 2001, TCVN 6904:2001 giới thiệu các phương pháp thử nghiệm nhằm đánh giá mức độ an toàn trong cấu tạo và quá trình lắp đặt thang máy điện, đối tượng chính là dòng thang máy dẫn động điện theo quy chuẩn TCVN 6395:1998.

Các phương pháp thử nghiệm trong quy chuẩn này áp dụng cho các tình huống cụ thể như sau:

• Thử nghiệm sau khi lắp đặt: Thực hiện kiểm tra độ an toàn trước khi thang máy được đưa vào hoạt động chính thức.

• Thử nghiệm sau sửa chữa, cải tạo: Kiểm tra kỹ lưỡng sau các hoạt động bảo dưỡng, sửa chữa hoặc đại tu để đảm bảo tính an toàn.

• Kiểm tra sau khi khắc phục sự cố nghiêm trọng: Đánh giá an toàn để đảm bảo thang máy hoạt động ổn định sau khi xảy ra sự cố hoặc tai nạn.

• Thử nghiệm sau khi hết hạn sử dụng: Kiểm tra kỹ thuật để xác định độ an toàn khi thang máy đã đến hạn sử dụng hoặc cần gia hạn thời gian sử dụng.

• Kiểm tra theo yêu cầu của cơ quan quản lý: Tiến hành thử nghiệm theo yêu cầu từ cơ quan an toàn lao động nhằm xác nhận tính an toàn của thang máy.

(Trích từ Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 6904:2001)

TCVN 6905:2001 – Phương pháp thử nghiệm an toàn trong cấu tạo và lắp đặt

Ban hành cùng thời điểm với TCVN 6904:2001, tiêu chuẩn TCVN 6905:2001 do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành nhằm quy định các phương pháp thử nghiệm an toàn cho thang máy động cơ thủy lực. Tuy có nội dung tương tự TCVN 6904:2001, tiêu chuẩn này đặc biệt áp dụng cho thang máy thủy lực, phân loại rõ ràng trong TCVN 6396:1998.

(Tham khảo từ Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 6905:2001)

TCVN 6396:1998 – Quy chuẩn về an toàn cấu tạo và lắp đặt thang máy thủy lực

Tiêu chuẩn TCVN 6396:1998 dành riêng cho thang máy sử dụng động cơ thủy lực có hướng di chuyển thẳng đứng hoặc nghiêng tối đa 15 độ so với phương thẳng đứng. Quy chuẩn này đưa ra các điều kiện an toàn nhằm giảm thiểu tai nạn trong suốt quá trình sử dụng thang máy chở hàng và chở người.

(Tham khảo TCVN 6396:1998, Mục 1, Phạm vi áp dụng)

Về sau, quy chuẩn này đã được thay thế bằng TCVN 6395:2008, mở rộng và chi tiết hơn về các yêu cầu an toàn cho thang máy.

Trong TCVN 6396:1998, các yêu cầu an toàn được áp dụng cho các bộ phận sau:

• Giếng thang

• Buồng máy

• Buồng puli

• Cửa tầng

• Cabin và đối trọng

• Hệ thống dẫn hướng và treo ray

• Các khoảng cách an toàn trước, trong và sau khi lắp đặt và vận hành

• Thiết bị an toàn cơ khí

• Máy dẫn động điện và động cơ thủy lực

• Các thiết bị điện sử dụng trong thang máy

TCVN 6395:2008 – Quy chuẩn thang máy gia đình

Ban hành nhằm thay thế TCVN 6395:1998, TCVN 6395:2008 được Bộ Khoa học và Công nghệ công bố, kế thừa và cập nhật từ tiêu chuẩn EN 81-1:1998 của châu Âu. Quy chuẩn này đề ra các yêu cầu an toàn trong thiết kế và lắp đặt thang máy, tập trung vào thang máy dẫn động điện di chuyển theo phương thẳng đứng hoặc nghiêng không quá 15 độ.

(Tham khảo từ Lời nói đầu, TCVN 6395:2008, trang 4)

Tiêu chuẩn TCVN 6395:2008 áp dụng cho thang máy động cơ điện, dựa trên phân loại trong TCVN 7628:2007, và bao gồm các bộ phận sau:

• Giếng thang

• Buồng máy

• Buồng puli

• Cửa tầng

• Cabin và đối trọng

• Hệ thống treo và định hướng ray

• Yêu cầu về khoảng cách an toàn khi lắp đặt và sử dụng

• Thiết bị an toàn cơ khí

• Máy dẫn động điện và động cơ thủy lực

• Các thiết bị điện trong thang máy

(Tham khảo Mục lục, TCVN 6395:2008, trang 3)

Bài viết trên iTEK ELEVATOR đã giới thiệu các tiêu chuẩn Việt Nam hiện hành về thang máy, được áp dụng bởi các cơ quan chức năng. Những tiêu chuẩn này đóng vai trò là thước đo quan trọng, giúp đánh giá mức độ an toàn và chất lượng của thang máy trên thị trường. Đây cũng là cơ sở để các doanh nghiệp sản xuất và lắp đặt thang máy đảm bảo tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật và an toàn trong ngành.