Ray dẫn hướng thang máy là gì? Các loại ray dẫn hướng thang máy? 

Ray dẫn hướng thang máy là một trong những yếu tố cốt lõi quyết định đến hiệu suất và độ an toàn của hệ thống thang máy. Mặc dù không phải là bộ phận dễ nhận thấy, nhưng vai trò của ray dẫn hướng lại cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo sự ổn định trong suốt quá trình vận hành. Ray dẫn hướng giúp cabin và đối trọng di chuyển theo một quỹ đạo chính xác, ngăn ngừa sự lệch lạc hay rung lắc, từ đó đảm bảo cho thang máy hoạt động mượt mà và an toàn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về chi tiết về ray dẫn hướng thang máy.

Ray dẫn hướng thang máy là gì?

Ray dẫn hướng thang máy hay còn gọi là ray thang máy, đóng vai trò quan trọng trong quá trình di chuyển giữa các tầng. Thiết bị này giúp kiểm soát sự chuyển động của thang máy, đảm bảo cabin và đối trọng di chuyển ổn định và chính xác.

Ray dẫn hướng được chia thành hai loại chính: một loại dành cho cabin và một loại cho đối trọng. Chúng được lắp đặt dọc theo giếng thang, với nhiệm vụ điều hướng chuyển động của cả cabin và đối trọng trong hố thang. Việc này giúp ngăn ngừa sự dịch chuyển ngang, giữ cho cabin và đối trọng luôn ở đúng vị trí thiết kế, từ đó duy trì sự ổn định và an toàn trong suốt quá trình vận hành thang máy.

Các loại ray dẫn hướng thang máy

Ray dẫn hướng thang máy T50

Ray dẫn hướng thang máy T50 là loại ray làm bằng thép đúc hình chữ T, chủ yếu sử dụng cho các thang máy tải thực phẩm từ 50-200kg. Ray T50 có kích thước cơ bản phù hợp với các thang máy tải trọng nhỏ và thang máy tải thực phẩm. Vì vậy, nó ít được sử dụng hơn so với các loại ray dẫn hướng thang máy khác.

Ray dẫn hướng thang máy T78

Ray dẫn hướng thang máy T78 là loại ray được làm bằng thép đúc, có thiết kế hình chữ T, chủ yếu sử dụng cho các thang máy tải trọng từ 500kg đến 1000kg. Với kích thước và cấu tạo vững chắc, ray T78 có khả năng chịu tải tốt hơn so với các loại ray nhỏ hơn như T50. Loại ray này thường được ứng dụng trong các tòa nhà cao tầng hoặc các hệ thống thang máy có yêu cầu tải trọng vừa và lớn. Vì khả năng chịu tải cao và tính ổn định, ray T78 được sử dụng phổ biến hơn trong các hệ thống thang máy hiện đại.

Ray dẫn hướng thang máy T89

Ray dẫn hướng thang máy T89 là loại ray thép đúc hình chữ T, được thiết kế để sử dụng cho các thang máy có tải trọng từ 1000kg đến 2000kg. Với khả năng chịu lực tốt và cấu trúc vững chắc, ray T89 thường được sử dụng cho các thang máy tải trọng lớn, đặc biệt trong các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại hoặc các công trình công nghiệp. Loại ray này có ưu điểm về độ bền cao và tính ổn định trong suốt quá trình vận hành thang máy. Do đó, nó được ưa chuộng trong các hệ thống thang máy yêu cầu hiệu suất và độ an toàn cao.

Ray dẫn hướng thang máy T114

Ray dẫn hướng thang máy T114 là loại ray thép đúc hình chữ T, được thiết kế cho các thang máy có tải trọng từ 2000kg trở lên. Đây là loại ray chịu lực cực kỳ tốt, thích hợp cho các thang máy công nghiệp hoặc thang máy trong các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại lớn. Với kích thước lớn và khả năng chịu tải mạnh mẽ, ray T114 đảm bảo độ ổn định và an toàn cao, đồng thời giúp giảm rung lắc trong suốt quá trình vận hành thang máy. Loại ray này ít được sử dụng trong các thang máy tải trọng nhỏ, nhưng rất phổ biến trong các hệ thống thang máy yêu cầu khả năng tải trọng lớn và tính bền vững cao.

Cấu tạo của ray dẫn hướng thang máy 

Hiện nay có hai loại ray dẫn hướng chính cho thang máy là ray tôn cuốn và ray đúc, mỗi loại đều có phương pháp sản xuất riêng biệt.

• Ray tôn cuốn được sản xuất từ những lá thép mỏng, cán qua các máy móc chuyên dụng để tạo hình và tạo ra các thông số kỹ thuật đã được nghiên cứu sẵn. Loại ray này ít được sử dụng hơn vì độ bền và khả năng chịu tải có thể không mạnh mẽ bằng ray đúc.

• Ray đúc lại được chế tạo bằng cách nung chảy thép và đổ vào khuôn, sau đó trải qua các công đoạn gia công như mài, phay hoặc tiện để đảm bảo độ bền và chắc chắn. Ray đúc thường được ưa chuộng hơn vì tính ổn định và độ bền cao.

Các tiêu chuẩn kỹ thuật quan trọng

Bảng dưới đây là bảng tham khảo tổng hợp các tiêu chuẩn kỹ thuật quan trọng giúp các kỹ sư, nhà thầu và chủ đầu tư dễ dàng tham khảo và lựa chọn ray dẫn hướng thang máy phù hợp với tiêu chuẩn an toàn và chất lượng.

Cách lựa chọn ray dẫn hướng phù hợp

Việc lựa chọn ray dẫn hướng thang máy không chỉ ảnh hưởng đến độ an toàn mà còn quyết định sự êm ái và độ bền của hệ thống. Để chọn loại ray phù hợp, cần xem xét các yếu tố quan trọng.

• Tải trọng và tốc độ thang máy: Với thang máy tải trọng lớn hoặc tốc độ cao (trên 2.5 m/s), ray dẫn hướng đặc hoặc ray chữ Ω là lựa chọn tối ưu để đảm bảo độ vững chắc và hạn chế rung lắc. Ngược lại, thang máy gia đình hoặc văn phòng nhỏ có thể sử dụng ray rỗng hoặc ray chữ T để tiết kiệm chi phí.

• Loại công trình và mục đích sử dụng: Mỗi công trình có yêu cầu khác nhau về độ ổn định và vận hành. Ví dụ, thang máy bệnh viện, khách sạn cao cấp nên ưu tiên ray chống rung để đảm bảo hành trình êm ái, trong khi thang máy chung cư, trung tâm thương mại có thể sử dụng ray tiêu chuẩn chữ T để cân bằng giữa hiệu suất và chi phí.

• Chất lượng và tiêu chuẩn kỹ thuật: Ray dẫn hướng cần đạt các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 7465, EN 81-20 hoặc TCVN 7628 để đảm bảo độ bền, khả năng chịu lực và tuổi thọ. Nên chọn ray có bề mặt nhẵn, độ cứng cao, ít cong vênh và được gia công chính xác để tránh hao mòn nhanh trong quá trình sử dụng.

• Điều kiện lắp đặt và bảo trì: Nếu hệ thống thang máy đặt trong môi trường khắc nghiệt như nhà máy, khu công nghiệp, cần chọn ray có lớp mạ chống gỉ để tăng độ bền. Ngoài ra, ray đặc và ray chữ Ω tuy có độ bền cao nhưng cũng đòi hỏi quy trình lắp đặt và bảo trì phức tạp hơn so với các loại ray nhẹ hơn.

Khi nào cần thay thế ray dẫn hướng?

Theo thời gian, ray có thể bị hao mòn, cong vênh hoặc hư hỏng do nhiều yếu tố khác nhau. Việc nhận biết dấu hiệu xuống cấp của ray dẫn hướng và thay thế kịp thời sẽ giúp duy trì hiệu suất vận hành và đảm bảo an toàn cho thang máy. Một số dấu hiệu rõ ràng cho thấy cần thay thế ray dẫn hướng bao gồm:

• Nếu bề mặt ray bị rãnh khuyết, xuất hiện vết xước sâu hoặc cong vênh do va chạm mạnh, thang máy có thể rung lắc gây tiếng ồn bất thường khi vận hành. 

• Khi ray dẫn hướng bị cong hoặc lắp đặt sai lệch, cabin có thể bị dao động hoặc lệch hướng trong quá trình di chuyển. Nếu hiện tượng này xảy ra thường xuyên dù đã bảo trì định kỳ, có thể ray đã bị xuống cấp và cần thay mới.

• Nếu thang máy phát ra tiếng kêu lạ khi di chuyển, đặc biệt là những âm thanh ma sát hoặc va chạm mạnh, rất có thể bề mặt ray đã bị mài mòn hoặc hệ thống cố định ray bị lỏng.

• Trong môi trường ẩm thấp hoặc khu vực có hóa chất ăn mòn, ray dẫn hướng có thể bị gỉ sét làm giảm khả năng chịu lực. Nếu tình trạng gỉ lan rộng hoặc ảnh hưởng đến kết cấu của ray, cần thay thế ngay để tránh nguy cơ gãy, gãy vỡ đột ngột.

• Theo các tiêu chuẩn kỹ thuật như TCVN 7628, EN 81-20 hay ISO 7465, ray dẫn hướng phải đảm bảo độ thẳng, độ bền và khả năng chịu tải. Nếu kiểm tra cho thấy ray không còn đáp ứng các yêu cầu này, việc thay thế là điều bắt buộc để đảm bảo an toàn vận hành.

Trên đây là bài viết cung cấp thông tin về hệ thống ray dẫn hướng cho thang máy. Hy vọng bài viết của iTEK ELEVATOR sẽ cung cấp đủ thông tin giúp bạn có thể đưa ra quyết định phù hợp với loại thang máy đang sử dụng.